Եվս մեկ պատմություն Հայոց ցեղասպանության մասին. Դայանա Էնջելսոն

Եվս մեկ պատմություն Հայոց ցեղասպանության մասին. Դայանա Էնջելսոն
Հարցազրույցներ, Նորություններ 23 Apr, 2016

Հարցազրույց «Հայաստան, իմ սեր» ֆիլմի ռեժիսոր Դայանա Էնջելսոնի հետ 

 

1. Այս ֆիլմը նկարահանելու համար ի՞նչը ոգեշնչման աղբյուր դարձավ:

 

Անարդարությունն էր, որ դրդեց ինձ գրել սցենարը… անհրաժեշտությունը՝ ճանաչելու և հասկանալու անցյալի սխալները:Ես հավատում եմ՝ Քրիստոնեությունը սեր է, ամենամաքուրը՝ ձևերի մեջ, իսկ շատ մարդիկ շահագործում են այն, ավելին՝ հարձակվում վերջինիս էության վրա՝ որն է «դարձրու մյուս այտդ”: Իսլամի նման կրոնները ավելի շատ ուժ ունեին քրիստոնեական փոքրամասնությունների դեմ նախորդ հազարամյակում, և 1915 թվականին տեղի ունեցածը դրա հետևանքներից մի օրինակ է (1,5 մլն քրիստոնյաներ Սիրիայի անապատում մահվան դատապարտվեցին): Հետաքրքիր է, թե ինչպես հազարավոր քրիստոնեաներ մահվան արժանացան այն նույն իսլամական տարածքներում, որտեղ այնքան հեռու էին «Իրար սիրեք» գաղափարից: Մի քանի տարի առաջ ես գրեցի «Սիրո ճանապարհը»՝ Հոլոքոստի մասին և թե ինչպես ռումինական քրիստոնյաները օգնեցին փրկել 400.000 հրեաների Աուշվիթզից: Սա մի փաստ է, որն աշխարհում հայտնի չէ:

 

2. Ի՞նչ ուղերձ ունի ֆիլմը անցյալի, ներկայի և ապագայի հետ կապված:

Ուղերձը մեկն է՝ «Տեսեք, թե ինչպես ամբողջ աշխարհը կարող է մոլորության մեջ լինել՝ 100 տարի մտածելով, թե ցեղասպանությունը տեղի չի ունեցել»: Թուրքիան շարունակում է ժխտել այն: Նոր սերունդը կարիք ունի իմանալու անցյալի մասին, հակառակ դեպքում այսօրվանից ևս հարյուր տարի անց երիտասարդները կմտածեն՝ Հայաստանը անցյալից մի երկիր է, իսկ Զատիկը՝ պարզապես շոկոլադե ձու: Սա է պատճառը, որ ֆիլմը սկսվում է 1915 թվականի Զատկի տոնակատարությունից. սա նպատակ ունի ընդգծելու, որ Քրիստոսի Հրաշափառ Հարությանը հաջորդում էր տխրահռչակ այդ օրը՝ ապրիլի 23-ը, երբ հայ համայնքի բոլոր ղեկավարները կանչվեցին Կոստանդնուպոլիս (քաղաքը հիմնադրվել է Կոնստանտին Մեծը, Օսմանյան իսլամական կայսրության մայրաքաղաք) և գլխատվեցին քրիստոնյա լինելու համար: Ով հավատափոխ լիներ, կփրկվեր, բայց հայերը, փոքրամասնություն լինելով սեփական հայրենիքում, չէին հրաժարվի Քրիստոսից: Նրանց սերմերը թաղված չեն, բայց փոխարենը ավելի քան 100 տարի անց նրանք աճեցին ավելի ուժեղ, քան երբևէ:

 

3. Ինչպե՞ս եք պատրաստվել Ձեր այս դերի համար:

Ես խաղում եմ հղի կնոջ դեր: Եթե ազնիվ լինեմ, ես շատ այլ գործեր էի անում որպես կազմակերպիչ, ռեժիսոր, պրոդյուսեր: Ես զգում էի, որ Հասմիկն եմ և «ապրում էի» նրա կյանքով. ասես դա իմը լիներ:

 

4. Ո՞րն էր ամենադժվար տեսարանը:

Կային մի քանիսը: Քչերը գիտեն, բայց կանանց խաչել են, ինչպես Քրիստոսին: Այդ տեսարանը շատ դաժան էր և ես հանեցի ֆիլմից:

Կար նաև երեխաների, կանանց և ծերերի սպանության տեսարան: Շոգ օր էր անապատում, և իմ դերասաններն ու մի քանի հայ կամավորներ ջուր, ուտելիք, գլխարկներ չունեին իրենց հետ: Մենք քայլեցինք մի քանի մղոն լավ տեսարան նկարահանելու համար:

 

5. Ո՞րն է Ձեր սիրելի տեսարանը ֆիլմում:

Վերջին տեսարանը: Այնքան շատ սեր, կորուստ, ցավ և արցունքները կա այդտեղ, բայց հայերը չեն կորցնում հավատը՝ «Մենք մահանում ենք այսօր, բայց խաչը մեր ձեռքերում և 100 տարի հետո կունենանք թոռներ ու ծոռներ, ովքեր կպահեն մեր անունը»: Եվ նրանք արեցին: Հայերը միշտ կպատվեն իրենց նախնիներին: